Transdisciplinariteit is kennisdemocratie

Het gesprek vond plaats toen we capaciteit aan het opbouwen waren voor participatief onderzoek van 41 onderzoekers van een nabijgelegen universiteit. Hoewel niet adequaat getheoretiseerd, verwees de semi-geletterde stamvrouw in wezen naar praktische uitdagingen in de praktijk van transdisciplinariteit.

Dit artikel over 'Kijkend naar de toekomst van transdisciplinair onderzoek' legt de essentiële betekenis vast van en de hedendaagse behoefte aan deelname aan 'wetenschap alsof mensen er toe doen'. Hoewel het belang wordt erkend van het samenwerken met verschillende kennissystemen en publieksgroepen om kennisoplossingen te produceren voor een groot aantal kwaadaardige problemen van onze tijd, onderstreept het de kritieke waarde van context- en plaatsgebaseerde kennisoplossingen. Daarmee stelt het enigszins indirect de beperkingen van de 'universele en lineaire' hegemonie van de 'moderne wetenschap' ter discussie.

Ik ben blij om in het artikel te lezen over de relevantie van participatieve onderzoeksmethodologie als een potentieel bruikbare benadering voor de co-constructie van bruikbare kennis. Toch bevat de literatuur die in het artikel wordt aangehaald geen volumes aan artikelen en boeken die de afgelopen vijftig jaar over dit onderwerp zijn geproduceerd. Dit is de manifestatie van een dieper liggend fenomeen waarbij onderzoekers die zijn opgeleid in de 'moderne wetenschap' geen enkel begrip hebben van andere systemen en culturen van kennisproductie en -verspreiding, zelfs als ze geïnteresseerd zijn in het gezamenlijk opbouwen van onderzoek zonder academische belanghebbenden. Uit een recent internationaal onderzoek naar ‘Bridging Knowledge Cultures’ (te verschijnen boek van UNESCO Chair in Community-based Research & Social Responsibility of Higher Education) bleek dat academische onderzoekers geen erkenning of begrip hadden van gemeenschapskennisculturen. Door aan co-constructie te doen, gingen ze ervan uit dat er een universele academische kenniscultuur bestaat zoals die in de 'moderne wetenschap' wordt beoefend.

Daarom is een cruciale taak bij het bevorderen van transdisciplinariteit het 'opleiden' van academisch geschoolde onderzoekers om de kennisculturen van de gemeenschap in alle stappen van het onderzoeksproces te erkennen, waarderen en verkennen. UNESCO Chair heeft de afgelopen vijf jaar een mondiaal consortium van 26 Knowledge-for-Change (K4C) Hubs in 15 landen over de hele wereld opgebouwd. Elke Hub is een partnerschap tussen een academische onderzoeksinstelling en lokale praktijkorganisatie(s). Ze geven gezamenlijk prioriteit aan contextueel relevante SDGs om samen bruikbare kennisoplossingen te construeren waarbij meerdere belanghebbenden betrokken zijn.

Onze praktijk en onderzoek in de gezamenlijke constructie van dergelijke kennis heeft ons doen beseffen dat academisch geschoolde onderzoekers een nieuwe reeks competenties moeten ontwikkelen als participatieve onderzoeksmethodologie professioneel wil worden ingezet. Het meest kritische van deze competenties is het luisteren naar andere perspectieven, verschillende manieren om realiteiten te beschrijven, en culturele/linguïstische diversiteit in betekenissen van wat kennis is. Belangrijker nog is dat dergelijke onderzoekers die geïnteresseerd zijn in transdisciplinair onderzoek waarden van nederigheid (ik weet niet alles) en samenwerking (ik kan het niet alleen) moeten inprenten! Interessant is dat de Derde Wereldconferentie over hoger onderwijs van UNESCO, die een jaar geleden in Barcelona werd gehouden, op dezelfde manier werd afgesloten.

Het is onze ervaring in de afgelopen twintig jaar dat we met jonge academici hebben samengewerkt dat zij geïnteresseerd zijn in de gezamenlijke constructie van bruikbare kennisoplossingen. Maar ze worden geconfronteerd met institutionele en financieringsbeperkingen die in dit artikel adequaat zijn geanalyseerd. De recente bloei van de mondiale en nationale rankings versterkt de heersende structuren en cultuur van individualisme, tijdschriftartikelen met een betaalmuur en zich snel herhalende universele 'waarheden'. Het opbouwen van vertrouwenspartnerschappen met ongelijksoortige anderen en het 'bemoeien met' de diversiteit van belanghebbenden vergt geduld, tijd, innovatie en flexibiliteit.

Ten slotte hebben de steeds snellere trends in de richting van 'privatisering' van kennis en patentering, versterkt door theorieën over de 'kenniseconomie' van de afgelopen 25 jaar, de steun voor 'kennis voor het algemeen belang' en 'kennis-commons' uitgehold.

De beweging naar effectieve transdisciplinariteit moet daarom de groeiende beweging van 'kennisdemocratie' omarmen!

Dr Rajesh Tandon  

Oprichter-voorzitter, Participatief onderzoek in Azië, New Delhi

UNESCO-covoorzitter voor gemeenschapsgericht onderzoek en sociale verantwoordelijkheid van het hoger onderwijs